Stromingen in moderne seidr

Elke vorm van seidr die tegenwoordig beoefend wordt is een reconstructie waar ongetwijfeld grote gaten in zitten en waar elementen aan zijn toegevoegd die de oude völva’s misschien niet kenden. Toen Linda Wormhoudt en ik aan het onderzoek voor het boek Seidr begon, waren er in Nederland nauwelijks mensen die zich met seidr bezig hielden. Alleen in de asartu groep Het Rad werd het hoge zetel ritueel van de Amerikaanse groep Hrafnar af en toe in besloten bijeenkomsten beoefend. In Denemarken had Anette Host onderzoek gedaan en haar artikel “the Staf and the Song” werd de grote inspiratie voor ons eigen praktische onderzoek. En in de VS en in Engeland bestonden al verschillende groepen die met het Hrafnar ritueel werkten. Misschien gebeurde er in Scandinavië of in andere landen nog meer, maar daar waren we ons niet van bewust. Er waren toen dus al twee verschillende stromingen die zich met de studie van de seidr traditie bezig hielden. Annette Host ging terug naar de oude bronnen en gebruikte die kennis om de techniek van de völva te reconstrueren. Dit is het pad dat Linda en ik ook volgden. In de VS

Aan de andere kant van de oceaan had Diana Paxson een ander soort seidr ritueel bedacht. Zij was lid van een viking reënactmentgroep en zocht een groepsactiviteit voor de vrouwen, voor als de mannen bezig waren met gevechtsoefeningen. Als wicca hogepriesteres was zij geïnteresseerd in de spiritualiteit van de vikingen en ze besloot om een hoge zetel ritueel te ontwikkelen. Hierbij leunde ze zwaar op wat zij kende uit wicca rituelen. Het Hrafnar-ritueel bestaat uit een geleide meditatie, begeleid met trommels, waarbij alle aanwezigen naar de poorten van Hel reizen. Degene die op de hoge zetel zit, dit kunnen overigens meerdere personen zijn, krijgt dan boodschappen door en antwoorden op vragen. Dit ritueel werkte verrassend goed en er is een grote traditie uit ontstaan. Ongetwijfeld is het ritueel in verschillende groepen verder ontwikkeld en aangepast. Ook in een kruisbestuiving die op sommige plaatsen heeft plaatsgevonden met Santeria. Wat ook in deze traditie bleek, was dat de mensen op de hoge zetel te maken kregen met Godheden en andere entiteiten die door hun heen begonnen te spreken en handelen. Dit heeft in een paar gevallen tot rare en nare toestanden geleid, waarbij ook sprake was van seksueel misbruik, onder het mom van “deze God wil het”. Dit is het grote risico van een dergelijke uitgestorven traditie nieuw leven in blazen. In het begin weet niemand wat er verwacht kan worden, hoe er grenzen kunnen worden gesteld en wat wel of niet acceptabel en plausibel is. Dit zijn oude verhalen, we zijn nu tientallen jaren verder en ik hoop dat dit soort dingen nu niet meer voor komen. Dit is de oudste en meest bekende moderne seidr traditie. Het ritueel wordt ook door diverse groepen in Europa uitgevoerd.

In Europa

In Denemarken volgde Annette Host een heel ander pad. Zij nam de oude teksten goed door en vond een aantal basiselementen die zeker een rol speelden in de seidr-rituelen. De staf en het lied waren hier de belangrijkste van. Net als Linda hield zij zich al lange tijd bezig met neosjamanisme en had dus al ruime ervaring met verschillende trancestaten. Haar artikel hierover was ons beginpunt. Wij legden onze trommels opzij en onze eerste oefening bestond uit over en weer elkaar in trance zingen. Dit lukte wonderlijk goed. Van hieruit zijn we stap voor stap verder gegaan met informatie ophalen uit de andere werkelijkheid. Over de staf, het belang van kleding en alles wat we verder wilden weten. De trance met staf en zang was veel dieper dan de trance waar wij aan gewend waren met trommels. Wij voegden steeds een nieuw geleerd element toe aan de oefeningen, totdat we klaar waren om op een hoge zetel te gaan zitten. Het is mogelijk om vanaf de hoge zetel contact te maken met de geesten van overledenen en Goden. Zij worden aangetrokken door het ritueel. Maar al snel bleek dat de Goden en geesten ook graag gebruik wilden maken van onze stem en lichaam. Dit was een schok omdat we hier niet op waren voorbereid. Wij leerden pas later over wat er in de VS gebeurde. De trance opgewekt met alleen zang en een staf in de hand, is wat seidr uniek maakt. Het is een vorm van sjamanisme, maar het gebruikt een heel andere techniek dan elders gebruikelijk is. Het wordt nog maar weinig beoefend, omdat in het neo sjamanisme de trommel enorm populair is. En dat is heel jammer, omdat dit een andere trance-ervaring geeft dan een trommel-trance. En het is zo bijzonder dat dit oude verborgen pad zich weer opent voor mensen die er serieus naar op zoek gaan. Sinds het verschijnen van een aantal boeken heeft de populariteit van seidr een vlucht genomen. In het Nederlands is er natuurlijk het boek van Linda Wormhoudt, maar vooral in het Engels is er veel over gepubliceerd. Niet elk boek is even waardevol, veel schrijvers kunnen de verleiding niet weerstaan om de weinige informatie die er maar is aan te vullen met eigen meningen en bedenksels. Het is nooit genoeg om maar één boek over seidr te lezen. Lees er zoveel als je kunt, alleen dan kan je een beetje aardig beeld krijgen van wat eigen mening is van een schrijver en wat niet. De belangrijkste publicaties over seidr zijn in mijn ogen de boeken van de archeoloog Neil Price. Hij is degene die bedacht dat de vreemde ijzeren voorwerpen in sommige graven toch echt geen braadspitten konden zijn. Hij las de oude teksten en legde de link met de staf van de völva. Sinds zijn eerste artikel hierover worden er weer nieuwe metalen staven gesmeed. De allernieuwste trend in seidr is te vinden op instagram en tiktok. Waren het vroeger de gewone heksen die jonge vrouwen inspireerden zichzelf een geheimzinnig imago aan te meten, tegenwoordig is het de völva die op de meest kunstzinnige manieren wordt uitgebeeld. De serie Vikings speelt hier ook een grote rol natuurlijk. Vrouwen hullen zich in een soort van vikingkleding, beschilderen hun gezicht, zetten het liefst ook nog een gewei op hun hoofd en noemen zichzelf völva. Ik heb niet de indruk dat deze dames echt veel over seidr weten, maar de foto’s zijn prachtig.